حشرات و مشاغل در خطر

چه گروههايي از كارگران در خطرند؟

به طوركلي هر محل كاري كه در آن حشراتي همچون پشه، كك، سوسك، مگس و زنبور وجود دارد كاركنان آن نيز در خطر خواهند بود. عمده این خطر  به انتقال میکروب ها یا نیش آنها (درد، حساسیت و یا سم) مربوط می شود. خطر ناشی از این جانواران در دسته عوامل زیست شناختی یا بیولوژیک زیان آور محیط کار دسته بندی می شود. البته بندپاياني مثل كنه و شپش نيز معمولاً خطرات انتقال مشابه دارند كه جز حشرات طبقه ­بندي نمي شوند. همچنين حشرات زيادي هستند كه مي­توانند تهديدي براي سلامت انسان محسوب شوند مثل ميگ ها و يا برخي از مورچه هاي آتشين كه معمولا ًدر مناطق خاصي از جهان خطرآفرين هستند. انتقال بيماري ها از طريق حشرات به طور عمده از راه نيش آلوده آنها صورت مي گيرد با اين حال آنها ممكن است در اثر آلودگي بدن و به خصوص پاهايشان بيماريها را منتقل كنند.

 با اين حال كارگراني كه در محيطهاي باز كار ميكنند از جمله مهم ترين گروههايي هستند كه ممكن است از خطر حشرات در امان نباشند. از جمله آنها كشاورزان، جنگلبانان، ماهيگيران، كارگران ساختماني، راهسازي و سدسازي، معادن روباز، رانندگان حمل و نقل جاده­اي و مكانيكي­هاي سيار مي باشند. كارفرمايان بايستي كارگران را از خطرات مرتبط با حشرات آگاه كرده و راههاي پيشگيري را صورت دهند.

 

 

بيماري هاي منتقله از حشرات در شاغلين ايران كدامند و راههاي كنترل آنها چگونه است؟

حشرات مي توانند ناقل ميكروبهايي مثل ويروس ها و انگل ها باشند. در نتيجه حشرات ممكن است باعث بيماريهاي متعددي گردند.

به دليل اينكه برخي از حشرات و درنتيجه بيماري هاي مرتبط در كشور ما وجود ندارند و يا بسيار محدود می­باشد دراينجا ليستي از بيماري هاي مهم مرتبط را مي آوريم:

  

 

 

چگونه مي توان كارگران را از خطر حشرات در امان داشت؟

حشرات ميليون ها سال پيش بر روي زمين زندگي مي كنند و بيشترين تعداد را در ميان جانوران دارا مي باشند. حشرات ابزار مناسب براي پيشگيري مناسب در برابر خطرات حشرات و انتقال بيماري ها به شرايط خاص محيط كار دارد. اما به طوركلي اقدامات زير را بايد انجام داد:

آموزش: يكي از مهم ترين چيزهايي كه مي تواند براي جلوگيري از ريسك حشرات بكار رود آموزش است. بايستي در مورد بيماري هاي منتقله از راه حشرات براي كليه كاركنان در معرض آموزش داده شود. همچنين براي كاركناني كه به مناطق گرم كه ممكن است پشه مالاريا مسافرت كنند لازم است كه يك برنامه آموزش مالاريا ارائه شود.

در صورت مواجهه با كك، پشه ناقل مالاريا و پشه ناقل لشمانيوز بايستي اختصاصاً آموزش داده شود. همچنين در صورت وجود كنه كه ممكن است بيماري هايي از جمله بيماري لايم را منتقل كند نيز آن بايستي آموزش هاي كامل پيشگيرانه ارائه شود.

استفاده از توري و دوركننده هاي حشرات: استفاده از توري در محل هاي خواب كارگران و كاركنان مي تواند در پيشگيري از گزش و در نتيجه انتقال بيماري ها بسيار مفيد باشد.

كنترل آفات:  به طوركلي در محيط هاي كار بسته مثل كاركنان ساختماني يا كارگاههاي توليدي بايستي تمهيدات مرتبط با نظم و نظافت مرتب محل كار صورت گيرد تا از جمع شدن حشرات جلوگيري شود. برخی افراد و شرکت ها در اولین اقدام شروع به سم پاشی محل کار می کنند؛ این امر بدون انجام اقدامات بهسازی از جمله کاهش انباشتگی اشیا و نظافت محل کار و همچنین نصب توری و غیره موثر واقع نخواهد شد و حتی به خاطر مواجهه کارکنان با سموم زیانبار نیز خواهد بود. متاسفانه در کشور ما به صورت بی رویه سموم جهت از بین بردن حشرات استفاده می شود که این نه تنها به خاطر باقی ماندن سم در محیط برای افراد ضرر دارد بلکه می تواند باعث ایجاد مقاومت ژنی در حشرات نیز گردد.

اگر محل كار ثابت مي باشد كنترل مناسب آفات بسيار اهمييت دارد. بايستي اطمينان حاصل كرد كه اين عمل توسط افراد كارآزموده صورت گيرد.

اگر محل کار موقت است می توان از پمادهای دور کننده حشرات استفاده کرد.

استفاده از واكسن و پروفيلاكسي(پیشگیری) دارويي:  براي برخي از بيماري هاي ناقله از حشرات چنين واكسن ها و داروهاي پيشگيري وجود دارد. براي مثال براي مالاريا چندين واكسن وجود دارد. همچنين براي تب زرد و آنسفاليت ژاپني نيز واكسن موجود است. اما براي بيماري لايم واكسن موجود نيست. طول دوره اثر واكسن بايد در نظر گرفته شود. تنها اشکال در این امر ممکن است هزینه های مرتبط با تامین واکسن و دارو باشد.

 

ارسالی از :

مهندس مهدي علي گل

كارشناس ارشد بهداشت حرفه اي

مركز سلامت محيط و كار

 

مرکز تخصصی طب کار آسا